Το μήνυμα των εκλογών και ο δήμαρχος Μπομπ Σφουγγαράκης

Στη πολιτική υπάρχουν τα ψέματα, τα μεγάλα ψέματα και οι στατιστικές. Οι γεωγράφοι και οι πολιτικοί επιστήμονες γνωρίζουν τη καθοριστική σημασία της απεικόνισης στη δημιουργία εντυπώσεων.

Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί και η περίφημη απεικόνιση του χάρτη της χώρας μας με τα μοναδικά χρώματα του μπλε και του πράσινου να κυριαρχούν προκειμένου να καταδείξουν τους συσχετισμούς δυνάμεων των δύο μεγάλων κομμάτων, όπως προέκυψαν από τις πρόσφατες δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές. Θα μπορούσε επίσης ο χάρτης να είχε μαύρο χρώμα, καθώς η πλειονότητα των υποψηφίων επιζήτησε εναγωνίως την υποστήριξη της Εκκλησίας.

Όμως, η απεικόνιση που θέλει τον δικομματισμό να θριαμβεύει, πόρρω απέχει από την κοινωνική πραγματικότητα όπως αυτή διαμορφώνεται στη σημερινή Ελλάδα και παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των πολιτικών κομμάτων να «χρωματίσουν» κάθε διαθέσιμη ψήφο. Κάνοντας παράλληλα φανερή σε όλους την εκτίμηση που τρέφουν στη κρίση των πολιτών και συνολικά στην ανεξαρτησία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Έτσι, σε μία έξαρση παλαιοκομματικής νοοτροπίας, ο γραμματέας της Κ.Ε. της Ν.Δ. Λ. Ζαγορίτης, ενόψει των επαναληπτικών εκλογών της 22 Οκτώβρη, προειδοποίησε τους «αντάρτες» του κόμματος του πως «δεν θα έχουν δεύτερη ευκαιρία» καλώντας τους να συμμορφωθούν με την κομματική γραμμή. Στο ΠΑΣΟΚ πάλι, τα στελέχη του πανηγυρίζουν ή ασκούν κριτική, με βάση τη θέση τους στην εσωκομματική συμπολίτευση ή αντιπολίτευση, παραλείποντας οποιασδήποτε αναφορά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, επιβεβαιώνοντας έτσι την άποψη που βλέπει το ΠΑΣΟΚ ως ένα μηχανισμό νομής της εξουσίας που ουδεμία σχέση έχει με σύγχρονα κοινωνικά αιτήματα.

Και αν για τη συντηρητική παράταξη, με τη μακρά παράδοση του συγκεντρωτισμού και τη σχεδόν ανακλαστική επιφυλακτικότητα απέναντι στη κοινωνία των πολιτών, δεν προκαλεί έκπληξη η στάση της, τα πράγματα υπήρξαν ιδιαίτερα απογοητευτικά για το ΠΑΣΟΚ του Γ. Παπανδρέου.

Τούτο διότι, για όσους θυμούνται το ιδεολόγημα της συμμετοχικής δημοκρατίας που πρόβαλε ο Γ. Παπανδρέου κατά την ανάληψη της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ, η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα μπορούσε να αποτελέσει προνομιακό πεδίο ανάδειξης ενός σύγχρονου κεντροαριστερού πολιτικού λόγου, εμφανώς διαφοροποιημένου από τις ανούσιες και αδιάφορες περιπλανήσεις στο άνευρο κέντρο.

Ωστόσο, ο Γ. Παπανδρέου περιορίστηκε απλά στο πιλοτικό εγχείρημα της πρωτοποριακής, αν και προβληματικής, διαδικασίας διαβούλευσης για την επιλογή του υποψηφίου δημάρχου στο Δήμο Αμαρουσίου, χωρίς μάλιστα αυτή να προβληθεί όσο θα έπρεπε.

Ταυτόχρονα, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ακολούθησε την αντίστροφη πορεία με την, αυτοδιοικητικά ανεξήγητη και εκλογικά καταστροφική, παλαιοκομματική υποψηφιότητα της Ν. Κατσέλη στη Νέα Σμύρνη, την οποία μάλιστα στήριξε με την προσωπική παρουσία του.

Πέρα όμως από τις αντιφάσκουσες, κατά τον γράφοντα, επιλογές της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ, υπήρξε και η εξίσου καταστροφική διαδικασία της ανάδειξης των υποψηφίων δημάρχων από τα τοπικά κομματικά όργανα. Η πανωλεθρία που υπέστησαν, όπως καταγράφηκε από τα αποτελέσματα, αν μη τι άλλο καταδεικνύει την ολοένα διευρυνόμενη απόσταση που χωρίζει τις διαφορετικές προσλαμβάνουσες, προτεραιότητες και τα διαφορετικά συμφέροντα των γραφειοκρατικών κομματικών μηχανισμών με την (αναδυόμενη) κοινωνία των πολιτών.

Φυσικά, ο απεγκλωβισμός των πολιτών από τις κομματικές γραμμές δεν συνεπάγεται την ανάδειξη μίας συνειδητής και ανεξάρτητης αυτοδιοικητικής ψήφου. Τουναντίον, θριάμβευσαν η εικόνα σε βάρος του λόγου, η απάθεια αντί του πολιτικού ενδιαφέροντος και της κινητοποίησης, οι προσωπικές συναλλαγές σε βάρος του δημόσιου (τοπικού) συμφέροντος και οι μωροφιλοδοξίες σε βάρος του μέτρου.

Υπό αυτό το πρίσμα, τα άκυρα ψηφοδέλτια που βρέθηκαν σε εκλογικό τμήμα της Ραφήνας, περιοχή κατοικίας του Πρωθυπουργού, και απεικόνιζαν το γνωστό καρτούν Μπομπ Σφουγγαράκη (SpongeBob), σε συμβολικό επίπεδο εκφράζουν την αντίδραση μίας μερίδας πολιτών απέναντι στη προκλητική ρηχότητα του πολιτικού λόγου και σε πολλές περιπτώσεις την επιλογή υποψηφίων που βρίσκονται στα όρια της γραφικότητας. Πραγματικά μόνο το αλά Μόντυ Πάιθον χιούμορ των δημιουργών του Μπομπ Σφουγγαράκη μπορεί να εκφράσει ικανοποιητικά τον πολιτικό σουρεαλισμό που βιώσαμε τις τελευταίες εβδομάδες.

Αντί λοιπόν να θριαμβολογούν οι ηγεσίες της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ (και από κοντά ο γερασμένος ΣΥΝ για την επιτυχία του Αλ. Τσίπρα, που σημειολογικά όμως ουδόλως έμοιαζε με στέλεχος του ΣΥΝ), θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο για τους αυτοδιοικητικούς θεσμούς αλλά και συνολικά το πολικό μας σύστημα, να αναλύσουν λίγο περισσότερο το πραγματικό μήνυμα των εκλογών, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν είναι αυτό που (θέλουν να) νομίζουν.

Διότι, αν ο Μπομπ ο Σφουγγαράκης ζει στο βυθό του Μπικίνι (Bikini bottom), οι πολίτες αυτής της χώρας βυθίζονται ολοένα και περισσότερο στον απύθμενο πάτο του κυνισμού και της πολιτικής υπανάπτυξης παρασυρόμενοι από τα βαρίδια των κομματικών σκοπιμοτήτων και των μικρο-συμφερόντων, θύμα των οποίων είναι (και) η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Και υπεύθυνες γι’ αυτό είναι πρώτιστα οι ηγεσίες των πολιτικών κομμάτων.

* Δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της Προοδευτικής Πολιτικής (www.ppol.gr).