για ποια πολιτική κρίση μιλάμε ;

Έχει εύστοχα λεχθεί πως στη πολιτική υπάρχουν τα μικρά ψέματα, τα μεγάλα ψέματα και οι στατιστικές. Πραγματικά, η απαρέσκεια των πολιτών απέναντι στους τρόπους λειτουργίας των θεσμών και τους λειτουργούς τους, η οποία καταγράφεται τη τελευταία δεκαπενταετία με μεγάλα και αυξανόμενα ποσοστά στις έρευνες της κοινής γνώμης, δεν αντικατοπτρίζει πλήρως τη σύνθετη νεοελληνική πραγματικότητα.

Τούτο διότι, γίνεται ολοφάνερο ακόμη και στον πλέον απρόσεκτο παρατηρητή πως, το κυρίαρχο οικονομικο-κοινωνικό μοντέλο εξυπηρετεί μεγάλα τμήματα του ελληνικού πληθυσμού. Ποιος ωφελείται λοιπόν (σύμφωνα και με το παλαιό μαρξιστικό ερώτημα); Πρόκειται για ένα πλήθος ομάδων πίεσης που συστήνουν «αναδιανεμητικές συσπειρώσεις», επιδιδόμενες σε μια διαρκή αναζήτηση προσόδου-κέρδους, συμμετέχοντας σε «δίκτυα αλληλοεξυπηρετήσεων» με ένα «κράτος-χταπόδι» που απλώνει τα πλοκάμια του σχεδόν σε κάθε οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα. Μοντέλο που έχει επιτυχημένα ονομαστεί «παρεοκρατικός καπιταλισμός».

Και φυσικά το τελευταίο πράγμα που επιθυμούν αυτές οι παρασιτικές ομάδες είναι ενδεχόμενες αλλαγές στις δοσμένες πολιτικές και οικονομικές σχέσεις. Για τις ομάδες αυτές, για να θυμηθούμε έναν άλλο Μαρξ, τον Γκρούτσο, «όποια και αν είναι η πρόταση, η απάντηση είναι όχι». Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι αντιδράσεις για τη ταλαίπωρη συνταγματική αναθεώρηση του άρθρου 16 και τον άτολμο νόμο-πλαίσιο για τα ΑΕΙ.

Δεν είναι, λοιπόν, να απορεί κανείς για την (αναμενόμενη) τύχη των όποιων θεσμικών μεταρρυθμίσεων στη χώρα μας- ακόμη κι αυτών των ψευδεπίγραφων της σημερινής κυβέρνησης- παρά την πανθομολογούμενη αναγνώριση της αναγκαιότητάς τους.

Υπάρχει, άραγε, διέξοδος από αυτόν το φαύλο κύκλο της ακινησίας και της παθητικής αναπαραγωγής των κατεστημένων συμφερόντων; Επιτρέψτε μου να αναφερθώ κι εγώ με τη σειρά μου, ως βάση συζήτησης, σε μία πρόσφατη δημοσκοπική έρευνα που δεν έχει προβληθεί ακόμη όσο θα έπρεπε.

Σύμφωνα λοιπόν με έρευνα της ALCO, το 23,4% των ερωτηθέντων θα ψήφιζε ένα κόμμα με φιλελεύθερες προτάσεις- ιδιωτικοποίηση των ΔΕΚΟ, απεξάρτηση από το κράτος των ιδρυμάτων εκπαίδευσης- ασφάλισης-περίθαλψης, μείωση της φορολογίας, κατάργηση της θητείας σε συνδυασμό με συγκρότηση επαγγελματικού στρατού, αποποινικοποίηση των ναρκωτικών και διαχωρισμός κράτους-εκκλησίας.

Εντυπωσιακές, ομολογουμένως, απαντήσεις στη χώρα του μίζερου νεοσυντηρητισμού και της καταθλιπτικής ομοιομορφίας. Είναι όμως πράγματι έτσι; Κι αν ναι, που βρίσκονται αυτοί οι συμπολίτες μας που δεν ακολουθούν αβασάνιστα το κυρίαρχο ρεύμα της κοινωνικής ανευθυνότητας και της απλουστευτικής σκέψης; Προφανώς παρακολουθούν αμέτοχοι το καθημερινό γαϊτανάκι της ημιμάθειας, του ανορθολογισμού και της κατευθυνόμενης σκέψης από τα τηλε-παράθυρα της μισαλλοδοξίας, των έξαλλων κραυγών και των αφόρητων μανιχαϊσμών, όπου το κενό που αφήνει η απουσία σύγχρονου πολιτικού λόγου από τα πολιτικά κόμματα καλύπτεται πρόθυμα και αποτελεσματικά από τους κήρυκες του εθνικο-θρησκευτικού λαϊκισμού.

Ωστόσο, αυτοί οι φιλελεύθεροι πολίτες αποτελούν μια κρίσιμη μάζα «εν υπνώσει». Μία εν δυνάμει πολιτική δύναμη, η κινητοποίηση της οποίας θα μπορούσε, υπό συνθήκες, να ανατρέψει το σαθρό πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο ζούμε και για το οποίο είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι. Αυτό που απαιτείται είναι να αναληφθούν εκείνες οι πολιτικές πρωτοβουλίες που θα λειτουργήσουν ως καταλύτης, θέτοντας σε κίνηση διεργασίες ανατροπής του υφιστάμενου πολιτικού σκηνικού. Και τότε θα βλέπαμε την πραγματική πολιτική κρίση. Τη κρίση των δυνάμεων της αδράνειας και των ειδικών συμφερόντων. Καλοδεχούμενη κρίση.

* Δημοσιεύτηκε στην Athens Voice στο πλαίσιο της έρευνάς της για τη πολιτική κρίση (4.4.2007).