φιλελεύθερες προτάσεις για την ανοικτή κοινωνία

Του Δημήτρη Σκάλκου
γενικού γραμματέα και υποψήφιου βουλευτή επικρατείας της Φιλελεύθερης Συμμαχίας (www.greekliberals.net)

Ποτέ ίσως άλλοτε στη μεταπολιτευτική περίοδο οι πολίτες της χώρας να μην αναζήτησαν τόσο πιεστικά απαντήσεις στα προβλήματα της καθημερινότητάς τους και ταυτόχρονα να είναι πεπεισμένοι πως αυτές δεν μπορούν να προέλθουν από τις κατεστημένες πολιτικές δυνάμεις του τόπου. Σε αυτή ακριβώς την αίσθηση αδιεξόδου εντοπίζονται εν πολλοίς τα φαινόμενα της κυρίαρχης πολιτικής απάθειας και τη ρευστότητας του εκλογικού σώματος, ενίοτε δε και η αδιαφορία των πολιτών ως ιδεολογική στάση.

Πραγματικά, είναι καταθλιπτική η ιδεολογική ομοιομορφία και εκκωφαντική η απουσία νέων ιδεών και προτάσεων που θα θέσουν σε κίνηση το τελματωμένο και απονευρωμένο πολιτικό σύστημα. Την ίδια στιγμή που η επικρατούσα άποψη περί του «τέλους των ιδεολογιών» βρίσκει κατά παράδοξο-πλην όμως ευεξήγητο- τρόπο συμμάχους στο ίδιο στρατόπεδο την ευρισκόμενη σε ιδεολογικό αδιέξοδο Αριστερά καθώς και την παραδοσιακά διανοητικά αδρανή Δεξιά.

Αυτή η διανοητική οκνηρία είναι η νομιμοποιητική βάση της «κλειστής Ελλάδας» που παγιδεύει τους πολίτες της στα στεγανά της κλειστής οικονομίας και κοινωνίας, περιορίζοντας τις επιλογές τους και συνθλίβοντας τη δημιουργικότητά τους.

Μίας κλειστής οικονομίας παραδομένης στον κρατισμό και τις προσοδοθηρικές ομάδες, τα διαρθρωτικά προβλήματα της οποίας δεν αντιμετωπίζονται με ασκήσεις «δημιουργικής λογιστικής» και «κοινωνικό διάλογο» που διαρκεί συνήθως μέχρι την επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Και μιας κλειστής κοινωνίας, ξενοφοβικής και με ολοφάνερη, αν και αδικαιολόγητη, έλλειψη εθνικής αυτοπεποίθησης, που έχει ανάγει τον αντιαμερικανισμό σε ενοποιητικό μύθο, μίας κοινωνίας που ισορροπεί ανάμεσα σε έναν τυχοδιωκτικό ατομισμό και έναν οπισθοδρομικό κοινοτισμό, στερούμενης της αναγκαίας ατομικής υπευθυνότητας και οποιουδήποτε συλλογικού οράματος. Μίας κοινωνίας που συνδιαλέγεται με κραυγές και συνθήματα και συναγελάζεται στα τηλεοπτικά παράθυρα του επιθετικού λαϊκισμού και της μίζερης κενολογίας που υποκαθιστούν τα πολιτικά κόμματα στον ρόλο τους ως διαμεσολαβητές της πολιτικής συμμετοχής και αναπαράγουν μια στρεβλή εικόνα της νεοελληνικής πραγματικότητας.

Σε αυτό το πλαίσιο, ποτέ ίσως κατά το παρελθόν η ελληνική πολιτική ζωή δεν είχε περισσότερο ανάγκη από την παρουσία των φιλελεύθερων ιδεών που θα συμβάλουν στην ανάπτυξη της ανοικτής κοινωνίας και οικονομίας.

Στην ανοικτή οικονομία που προϋποθέτει τη μείωση φόρων, το περιορισμό του δημόσιου τομέα και την ιδιωτικοποίηση των ΔΕΚΟ, το άνοιγμα των «κλειστών» επαγγελμάτων, τη μείωση των πολυδάπανων εξοπλιστικών προγραμμάτων.

Στην ανοικτή κοινωνία που ενισχύεται με την αποκρατικοποίηση της εκπαίδευσης και την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, τον χωρισμό κράτους-εκκλησίας, τη κατάργηση της υποχρεωτικής στρατιωτικής στράτευσης, την αποποινικοποίηση της χρήσης των τοξικοεξαρτητικών ουσιών, τη προστασία του θρησκευτικού και εθνικού αυτοπροσδιορισμού κάθε έλληνα πολίτη, την αναγνώριση πλήρων δικαιωμάτων στα ζευγάρια του ιδίου φύλου, την ενσωμάτωση των μεταναστών και το σεβασμό της διαφορετικότητας.

Οι λιγοστές ημέρες που απομένουν μέχρι τις εθνικές εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου δεν επαρκούν βέβαια για να ανατρέψουν το σαθρό πολιτικό σκηνικό. Είναι όμως αρκετές ώστε να το μπολιάσουν με νέες ιδέες και προτάσεις που θα προάγουν τους θεσμούς της ανοικτής κοινωνίας και οικονομίας σε ένα σύγχρονο κράτος δικαίου, όπου η κοινωνική προστασία πορεύεται μαζί με την ατομική επιλογή. Και όπως έλεγε ο Β. Ουγκώ, τίποτε δεν είναι δυνατότερο από μια ιδέα της οποίας ο καιρός έχει φτάσει.

* Δημοσιεύτηκε στην Athens Voice, στις 13.12.2007.