μία πρώτη ανάγνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων

Επιχειρώντας μία πρώτη- και ίσως πρόωρη- ανάγνωση των αποτελεσμάτων των εθνικών εκλογών, και με κίνδυνο να χαρακτηριστούμε επιμηθείς της πολιτικής, παραθέτουμε μερικές επιμέρους διαπιστώσεις.

- Η μείωση του δικομματισμού ήταν αναμενόμενη στο βαθμό που ΝΔ και ΠΑΣΟΚ δεν διαφοροποιούν επαρκώς τον πολιτικό τους λόγο επιλέγοντας να συνωστίζονται στο «κέντρο», καθιστώντας τα υπόλοιπα κόμματα μοναδικούς φορείς του αντιπολιτευτικού λόγου. Ο δικομματισμός- όχι κατ’ ανάγκη αρνητικό χαρακτηριστικό της πολιτικής ζωής- πρόκειται εκ νέου να ενισχυθεί μόνο όταν τα δύο κόμματα ιδεολογικοποιήσουν τη πολιτική τους ατζέντα.

- Σε άμεση συνάφεια με το παραπάνω, βρίσκεται η ενίσχυση των πολιτικών άκρων του κομματικού συστήματος που φυσιολογικά εισπράτουν τη κοινωνική δυσαρέσκεια απέναντι στον αυτισμό των μεγάλων κομμάτων και καλύπτουν το κενό πολιτικής, έστω και με τις ανορθολογικές και ελάχιστα δημοκρατικές προτάσεις που εκφράζουν.

- Η νέα σύνθεση του κοινοβουλίου, τόσο η ιδεολογική όσο και σε επίπεδο προσωπικοτήτων δεν αφήνει τα παραμικρά περιθώρια αισιοδοξίας για το υψηλών απαιτήσεων και προσδοκιών έργο που πρέπει να επιτελέσει. Και με μία δόση κακεντρέχειας θα λέγαμε πως, οι συνεδριάσεις της Βουλής θα είναι η χαρά των σατυρικών εκπομπών του Λαζόπουλου και του Θέμου.

- Η συντηρητική πορεία της κοινωνίας επιβεβαιώθηκε στο συμβολικό επίπεδο με την αποτυχία της κ. Γιαννάκου να επανεκλεγεί στη περιφέρεια της Α΄ Αθηνών (και του κ. Kαλού στην Α΄ Πειραιά). Η εκλογική συμπεριφορά των ενοριών ήταν δεδομένη. Αυτό που εντυπωσιάζει περισσότερο είναι η εγκατάλειψή τους από τον κομματικό μηχανισμό. Αυτό όμως είναι κάτι που πρέπει να απασχολήσει περισσότερο τις συρρικνωμένες και υπό εξαφάνιση, φιλελεύθερες φωνές εντός της ΝΔ.

- Στη συζήτηση που μόλις ξεκίνησε- και δυστυχώς σύντομα θα κλείσει- για τα αίτια της ήττας του ΠΑΣΟΚ, η (εύκολη) ερμηνεία των αποτελεσμάτων με όρους ηγεσίας δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας για το μέλλον του ΠΑΣΟΚ και μάλλον προδιαγράφει νέα αρνητικά αποτελέσματα στις μελλοντικές εκλογικές αναμετρήσεις. Η μειωμένη ανταπόκριση της κοινωνίας στο μήνυμα του ΠΑΣΟΚ αντανακλά μια βαθειά κρίση του πολιτικού λόγου του καθώς τα τελευταία χρόνια στερείται καθαρού κα προσανατολισμού. Είναι φανερό πως, τα τελευταία χρόνια το ΠΑΣΟΚ αποκόπηκε από τις κοινωνικές δυνάμεις που στήριξαν το «εκσυγχρονιστικό» ΠΑΣΟΚ του Κ. Σημίτη στις εκλογές του 2000 και τη ΝΔ του Κ. Καραμανλή στις εκλογές του 2004. Και είναι προφανές πως, αυτά τα κοινωνικά στρώματα δεν ελκύονται από τις προεκλογικές δεσμεύσεις για…αναδιανομή του πλούτου. Πρόκειται για μία κατηγορία ψηφοφόρων με σαφή κοινωνικά και πολιτικά χαρακτηριστικά που ίσως δεν έχει εκτιμηθεί επαρκώς στους εκλογικούς σχεδιασμούς των δύο κυρίαρχων πολιτικών κομμάτων. Αποδείχτηκε πλέον πως, η ήττα του 2004 δεν οφείλεται σε δευτερεύοντες και πάντως άσχετους παράγοντες, όπως στο άνοιγμα του Γ. Παπανδρέου στους κκ. Μάνο και Ανδριανόπουλο.

Σήμερα, που ο φιλελεύθερος Γ. Παπανδρέου θάφτηκε κάτω από το βάρος του ανδρεοπαπανδρεϊκού λαϊκισμού και αγνοείται ο φιλελεύθερος Ευ. Βενιζέλος, δεν διαφαίνονται σοβαρές πιθανότητες διεξόδου από το τέλμα της παρωχημένης σοσιαλδημοκρατίας που εγκλωβίζει πολιτικά και περιορίζει εκλογικά το ΠΑΣΟΚ.

- Οι περίφημες μεταρρυθμίσεις για τις οποίες ζήτησε ανανέωση της λαϊκής εντολής ο Πρωθυπουργός, αναμενόμενα θα μείνουν στα χαρτιά. Τούτο δεν θα συμβεί επειδή είναι οριακή η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της κυβέρνησης και όχι μόνο επειδή για μία σειρά από λόγους η ΝΔ είναι ανίκανη να τις προωθήσει, αλλά περισσότερο επειδή ανταμείφθηκαν εκλογικά οι πολιτικοί σχηματισμοί που αντιτίθεται στη παραμικρή προσπάθεια ανατροπής του κοινωνικού και οικονομικού status quo.

- Η προβολή από τα (τηλεοπτικά κυρίως) ΜΜΕ, για την οποία με κάθε τρόπο διαγκωνίζονται οι πολιτευτές, είναι σημαντικός όχι όμως και καταλυτικός παράγοντας επιτυχίας. Έτσι προβεβλημένοι πολιτικοί αστέρες του τηλεοπτικού στερεώματος απέτυχαν να επανεκλεγούν ή διεσώθησαν τη τελευταία στιγμή καθώς, ανάμεσα στην ευκαιρία της καταξίωσης ή της γελιοποίησης αυτοί επέλεξαν το δεύτερο. Πρόκειται για διαπίστωση πραγματικά παρηγορητική στην εποχή της τηλεοπτικής δημοκρατίας (;) που διανύουμε.

- Τέλος, αναμενόμενο υπήρξε το αποτέλεσμα για το νήπιο της πολιτικής σκηνής, τη Φιλελεύθερη Συμμαχία. Αποτέλεσμα που αντικατοπτρίζει εξ ολοκλήρου τη μηδενική αναγνωρησιμότητά της, τη προσπάθεια και τις πολιτικές επιλογές μας. Σε καμία περίπτωση δεν αντιστοιχεί στην εμβέλεια των φιλελεύθερων προτάσεων και ιδεών, ιδέες που απουσιάζουν από το πολιτικό μας σύστημα. Διδαχθήκαμε από τα λάθη μας και σίγουρα θα υπάρξει επόμενη ημέρα.

Σε κάθε περίπτωση, οι εκλογές προσέφεραν πολύτιμα μαθήματα στο πολιτικό προσωπικό. Σε όσους τουλάχιστον εξ αυτών είναι διατεθειμένοι να τα μελετήσουν και δεν πορεύονται παγιδευμένοι στο αυτό-αναφορικό μικρόκοσμο των βραχυπρόθεσμων συμφερόντων, των ισορροπιών και του πολιτικού ναρκισσισμού.

* Δημοσιεύτηκε στη Προοδευτική Πολιτική (19.9.2007).